„Sierpniowe śpiewanie – piosenki powstańcze i legionowe”
Organizator: Urząd Miejski w Głownie
Strona WWW organizatora: https://www.glowno.pl/
Zapraszamy na koncert Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Głownie pod hasłem „Sierpniowe śpiewanie – piosenki powstańcze i legionowe”, który odbędzie się 1 stycznia br. o godz. 16:50. Celem koncertu plenerowego emitowanego także online na profilu Miasta Głowna na FB, jest upamiętnienie 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego oraz 110. rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej w Krakowie. W rocznicę godziny „W” w mieście zawyją syreny, a następnie orkiestra wykona kilkudziesięciominutowy koncert.
Scenariusz uroczystości:
• Pierwsza piosenka, jaką wykona nasza orkiestra nosi tytuł „Warszawskie dzieci”. Jest to piosenka skomponowana w 1944 do słów Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego z muzyką Andrzeja Panufnika. Jest to jedna z najpopularniejszych piosenek powstania warszawskiego. Piosenka została skomponowana 4 lipca 1944 i nagrana 1 sierpnia 1944 dla radiostacji Błyskawica i po raz pierwszy wyemitowana 8 sierpnia 1944. Tytuł pieśni bezpośrednio nawiązuje do pierwszej jednostki Wojska Polskiego utworzonej w listopadzie 1918 r. w stolicy 21 Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy”.
• Następnie przejdziemy do pieśni legionowej. „O mój rozmarynie” – to utwór, który nawiązuje do okresu I wojny światowej i związany jest z Legionami Józefa Piłsudskiego. Jest to jedna z najpopularniejszych polskich pieśni wojskowych, znana także pod tytułem „Rozmaryn”. Michał Sokolnicki, w swych wspomnieniach napisał, że jeden z członków kompanii krakowskiego Strzelca nauczył jej resztę oddziału w trakcie marszu z Lanckorony do Krakowa, w dniu 14 kwietnia 1913 roku. Autorem muzyki do pieśni i prawdopodobnie tym, który nauczył ją śpiewać swoich towarzyszy broni, był Zygmunt Pomarański.
• W kolejnym utworze powrócimy do powstania warszawskiego. „Hej, chłopcy, bagnet na broń” – to piosenka napisana przez Krystynę Krahelską ps. Danuta w 1943 roku. Była jedną z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej i powstania warszawskiego. Po raz pierwszy piosenka została zaśpiewana przez Krystynę Krahelską w lutym 1943 roku w konspiracyjnym mieszkaniu na Żoliborzu przy ul. Stefana Czarnieckiego. Wieczorne spotkanie zorganizował harcmistrz Ludwik Berger, a w jego trakcie kilkudziesięciu harcerzy słuchało pieśni śpiewanych przez Krahelską i Krassowską. Na zakończenie autorka zaśpiewała marsz specjalnie napisany dla żołnierzy batalionu „Baszta”. Zgromadzeni powtarzali słowa piosenki, aż wszyscy nauczyli się ich na pamięć. Wkrótce utwór ten stał się jedną z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej i powstania warszawskiego.
• Zostawmy na chwilę powstanie warszawskie. Kolejna pieśń wojskowa, którą wykona nasza orkiestra, to Marsz Pierwszej Kadrowej. Utwór powstał na początku I wojny światowej, dokładnie podczas marszu I Kompanii Kadrowej w dniach 12-16 sierpnia 1914 roku. Autorem słów był żołnierz I Kompanii Kadrowej Tadeusz Ostrowski. Melodia pieśni nawiązywała do pieśni ludowej „Siwa gąska, siwa, po Dunaju pływa”. Marsz Pierwszej Kadrowej bardzo szybko został pochwycony przez cały pułk, a stamtąd rozniósł się po Legionach. Utwór przez cały okres Wielkiej Wojny towarzyszył polskim legionistom.
• Pałacyk Michla, pierwotnie Parasol – hymn harcerskiego Batalionu „Parasol”, powstały w czasie powstania warszawskiego 4 sierpnia 1944 roku. Hymn ułożył Józef „Ziutek” Szczepański; melodię zaczerpnięto z tradycji ludowych. Piosenka powstała w Pałacyku Michla 4 sierpnia 1944 roku wieczorem, podczas kolacji towarzyskiej załogi Pałacyku i żołnierzy innych kompanii. Pałacyk Michla to inna nazwa Pałacyku Michlera, znajdującego się przy ul. Wolskiej 40 na warszawskiej Woli. Na początku powstania (4–5 sierpnia) miejsce ciężkich walk obronnych „Parasola”.
• Kolejny utwór, to pełna wdzięku piosenka „Przybyli ułani pod okienko”. Cieszyła się ona statusem jednej z najbardziej popularnych pieśni legionowych. Wykonuje się ją na melodię bliżej obecnie nieznanej pieśni ludowej, z charakterystycznymi krakowiakowymi formułami rytmicznymi. Autorem słów pieśni był Feliks Gwiżdż, pseud. „Stryk”, który w 1916 r. podczas służby wojskowej w Legionach Polskich napisał liczący podobno sześć zwrotek tekst. Bardzo szybko tekst ten zaczął być przez żołnierzy Piłsudskiego uzupełniany nowymi – także tymi o nieco frywolnej treści – zwrotkami.
• „Deszcz, jesienny deszcz” – piosenka wojskowa, napisana w 1943 roku przez Mariana Matuszkiewicza. Przyjmuje się, iż zarówno autorem słów, jak i autorem muzyki jest Marian Matuszkiewicz, choć skomponowana przez niego melodia oparta jest na motywach arii Nadira z I aktu opery Poławiacze pereł Georges’a Bizeta. Do młodzieży warszawskiej zorganizowanej w Szarych Szeregach dotarła z oddziałów partyzanckich w Puszczy Kampinoskiej.
• Marsz Legionów, to utwór bardziej znanym pod tytułem „My, Pierwsza Brygada”– pieśń I Brygady Legionów Polskich, dowodzonych przez Józefa Piłsudskiego. Od 2007 jest to oficjalna Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego. Słowa Pierwszej Brygady, do melodii Marsza Kieleckiego, powstawały żywiołowo, układane na kwaterach i w okopach. Po 1925 r. zostało ustalone, że pierwsza wersja tekstu powstała latem 1917 r. w pociągu wiozącym internowanych legionistów do Szczypiorna i w samym obozie. Ostatecznie, w końcu lat trzydziestych, w Wojskowym Instytucie Historycznym sąd polubowny orzekł, że autorem trzech pierwszych zwrotek jest literat, pułkownik Andrzej Hałaciński, a sześciu zwrotek – oficer legionów Tadeusz Biernacki. My, Pierwsza Brygada w latach powojennych uważana była przez żołnierzy Marszałka Piłsudskiego niemal za hymn państwowy.
• Ostatnim utworem, jaki zagra nasza orkiestra jest Marsz Mokotowa – pieśń powstała podczas powstania warszawskiego, 20 sierpnia 1944 i od tego czasu stała się jednymz symboli Mokotowa. Jest również oficjalnym hymnem Hufca ZHP Warszawa-Mokotów im. Szarych Szeregów. Od 1969 roku rozbrzmiewa codziennie o godzinie 17.00 (na pamiątkę godziny „W“, czyli wybuchu powstania warszawskiego) z wieży zegarowej Domku Gotyckiego przy ul. Puławskiej 59 na Mokotowie.